Çocuklarda Öz Saygı Gelişimi
Bir kişinin kendi değeri hakkındaki genel duygusunu ifade eden bir kavram olan öz saygı kişinin kendisine ne kadar değer verdiğini, kendisini ne denli onaylayıp takdir ettiğini ve kendisini ne kadar ödüllendirdiğini belirleyen bir ölçüt olarak düşünülebilir. Bir başka deyişle öz saygı kişinin kendisine ne kadar saygı duyduğu ve kendisini ne kadar sevdiğini belirleyen bir ölçektir.
Öz saygı yalnızca yetişkinler için değil çocuklar için de oldukça önemli bir kavramdır. Yaşamın tüm dönemlerinde kişilik ve davranışlar üzerinde büyük bir etkisi olan öz saygı kavramının gelişimi özellikle 0-6 yaş döneminde çok hızlı ve kalıcı olacak şekilde gelişmektedir. Öz saygı kişinin kendisini güçlü ve zayıf yönleri ile kabul etmesi ve her şeyi ile değerli görmesidir. Çocuklarda öz saygı çocuğun kendisinin değerli olduğuna inanması ve çevresiyle barışık olmasıyla gözlemlenir. Çocuklarda öz saygının tanımına, öz saygısı yüksek çocukların genel özelliklerine ve kıyafet seçiminin çocuklardaki öz saygı üzerindeki etkisine biraz daha detaylı bakalım.
Çocuklarda Öz Saygının Tanımı ve Önemi
Çocuklarda öz saygı, çocuğun kendisini sevmesi, değerli görmesi, neyi ne düzeyde yapabildiğini bilmesi yani kendi değeri konusunda oluşturduğu genel görüş anlamına gelir. Çocuklarda öz saygı gelişimi, çocuğun yetişkinlik dönemindeki tutum, davranış ve kişilik yapısı üzerinde oldukça büyük bir etkiye sahiptir. Bu nedenle de çocuklarda öz saygının geliştiği 0-6 yaş dönemi öz saygının gelişmesi açısından desteklenmelidir. Yapılan araştırmalar öz saygısı gelişmiş çocukların ileriki yaş dönemlerinde sosyal ilişkilerinde, derslerinde ve öğrenme konusunda daha başarılı olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda öz saygısı yüksek çocukların daha meraklı, araştırmaya açık ve daha girişken oldukları gözlemlenmiştir. Bu nedenle çocuklarda öz saygının gelişmesi ve desteklenmesi oldukça önemlidir.
Çocuklarda Kıyafet Seçiminin Öz Saygı Üzerindeki Etkisi
Kıyafet seçimi çocuklarda öz saygının gelişmesi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Çocuklar ne kadar güzel, bakımlı ve şık giyinirlerse kendilerine olan öz saygıları da o denli gelişir ve yükselir. Aynı zamanda çocuklara kendi kıyafetlerini seçme hakkı tanımak da öz saygı gelişimine katkı sağlar. Kendi tercihlerini yapabilen bir çocuğun kendine olan güveni gelişir ve bu seçimlerini sonuçlarıyla kabul edebilen bir çocuğun öz saygısı daha da gelişmiş olur. Burada anne baba ve çocuğun birlikte hareket etmesi de önemlidir. Anne babanın, çocukları için kıyafet seçerken bu durumu göz önünde bulundurması ve seçimleri buna göre yapması gerekir. Çocuğunuza kendi kıyafetlerini seçmesi için izin verirken onlara sunacağınız seçeneklerin kendisini içerisinde mutlu ve rahat hissedeceği, akranları arasında genel kabul gören yani deyim yerindeyse moda olan, şık ve dikkat çekici ürünler seçebilirsiniz.
Öz Saygısı Yüksek Çocukların Özellikleri Nelerdir?
Öz saygısı yüksek olan çocukların en belirgin özelliği daha mutlu, uyumlu, okul yaşamında başarılı ve sosyal anlamda girişken olmalarıdır. Bu çocuklar kendilerine daha fazla güvenirler. Araştırmaya ve öğrenmeye karşı daha isteklidirler. Akran ilişkilerinde daha pozitif bir yaklaşıma sahiptirler ve iletişim kurmakta problem yaşamazlar. Öz saygı düzeyi düşük çocuklar ise genellikle kendilerini yetersiz hissederler. Yeni şeyler denemeye karşı kapalıdırlar ve giriştikleri işlerde çabuk pes etmeye yatkındırlar. Bu çocukların endişeli ve problemli davranışları da oldukça belirgindir.
Öz Saygıyı Destekleyen Ebeveyn Tutumları Nelerdir?
Ebeveynlerin çocuklarında öz saygının gelişmesi ve artması için bu durumu destekleyen tutum ve davranışlarda bulunmaları gerekir. Çocuklarda öz saygıyı destekleyen en önemli ebeveyn tutumları şunlardır:
-
Çocuğunuzun varlığını ve bir birey olduğunu kabul etmek,
-
Çocuğunuza olan sevginizin koşulsuz olduğunu sık sık belirtmek,
-
Çocuğunuzu dinlerken göz teması kurmak (mümkünse göz hizasına inmek) ve sadece ona odaklanmak,
-
Çocuğunuzdan talep edeceğiniz her şeyi açık ve net bir şekilde istemek,
-
Sinirli olduğunuz dönemlerde bu sinirin çocukla hiçbir ilgisi olmadığını ve bu durumdan onun sorumlu olmadığını açık şekilde ifade etmek,
-
Çocuğunuzun duygularını, (korku, endişe, heyecan, üzüntü, neşe vb.) ciddiye almak,
-
Çocuğunuzun bazı işleri (fiziksel ve zihinsel yapısı elverdiğince) kendisinin yapmasına izin vermek,
-
Çocuğunuzla baş başa vakit geçirmek,
-
Çocuğunuzun tercihlerine saygı duymak,
-
Çocuğunuzun yeteneklerini takdir etmek.
Tüm bu destekleyici davranışlar sayesinde çocukların öz saygısının gelişimi olumlu şekilde etkilenir.
İlginizi çekebilir: Çocuklarda Renk Psikolojisi
